Ντιζάινερς και ελευθερία

Εδώ λέει ότι δεν θα υπάρξουν αλλαγές στη μαθητική στολή του χρόνου, αλλά έχει ήδη ζητηθεί, λέει, η άποψη δύο σχεδιαστών μόδας.

Η στολή των μαθητών ήταν αντικείμενο συζήτησης σε διάφορες φάσεις τα τελευταία 2-3 χρόνια. Πρόκειται για μια κατάσταση πειθαναγκασμού και στέρησης ελευθερίας, και για σαφή ασέβεια στη διαφορετικότητα ως προς την ενδυματολογική επιλογή. Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ στολή δεν υπάρχει. Στις χώρες που υπάρχει η διάθεση ελέγχου των σχολείων μέσα από προώθηση της ανταγωνιστικότητας και της εξασφάλισης εξτρά χρηματοδοτήσεων είναι στην πρώτη γραμμή.

Αν αυτή η ανελεύθερη πρακτική θα συνεχίσει σύμφωνα με τις αρχές του σύγχρονου ντιζάιν, δεν νομίζω να έχει και τόση σημασία. Την ίδια ώρα, οι μαθητές, επειδή τους αφήνουν να έχουν μακρύτερα μαλλιά και να φοράνε και καμιά μπλούζα άλλη εκτός από το αντιαισθητικό και καθόλου πρακτικό λευκό πουκάμισο – που μας υποχρέωνε συν τοις άλλοις να αγοράζουμε και λευκά σουτιέν, άρα επέβαλλε ως και εσώρουχα και κάλτσες! – έχουν χάσει την ουσία του θέματος, κοιτώντας το δέντρο και όχι το δάσος. Μοιάζουν ικανοποιημένοι με το ότι στην πλειοψηφία των σχολείων μπορούν να έχουν σκουλαρίκια και μαλλιά μακριά, αλλά δεν διεκδικούν συνολική ενδυματολογική ελευθερία. Ο καθορισμός εκ των άνω του τι είναι ενδυματολογικώς ευπρεπές, αναιρεί κάθε σύνθημα της επίσιμης εκπαιδευτικής πολιτικής για προώθηση του σεβασμού στη διαφορετικότητα, καθιστώντας τα συνθήματα αυτά κενά περιεχομένου.

Ο ίδιος πειθαναγκασμός ισχύει, βάσει των κανονισμών, και για τους εκπαιδευτικούς. Οι οποίοι δεν έχουν μεν την υποχρέωση να φέρουν μία συγκεκριμένη στολή στην εργασιακή τους καθημερινότητα, αλλά παράλληλα κρίνονται για την περιβολή τους. Σύμφωνα με τη νέα αξιολόγηση που πέρασε στην Ελλάδα, η εμφάνιση των εκπαιδευτικών κρίνεται κι αξιολογείται κι εκεί.

Αν εμείς ως εκπαιδευτικοί δεν λέμε τίποτα για τον οπισθοδρομικό κανονισμό που αφορά το να αποτελεί μέρος της αξιολόγησής μας η "περιβολή" (έτσι αναφέρεται στον κανονισμό) μας, τότε πώς θα βοηθήσουμε τους μαθητές μας να καταλάβουν ότι τα ρούχα τους, όπως κι αν είναι αυτά, δεν ευθύνονται για σχολική αποτυχία ή επιτυχία. Ότι τα ρούχα τους έτσι όπως καθορίζονται κάθε φορά από την κεντρική εκπαιδευτική διοίκηση του κράτους προωθούν το πρότυπο ενός ανθρώπου που είναι ο καθωσπρέπει. Ενός ανθρώπου με τον οποίο ως εργαζόμενοι οι μαθητές συγκεκριμένων τάξεων θα έχουν την ευκαιρία για να ταυτιστούν. Θα είναι οι μαθητές εκείνοι που θα ακολουθήσουν συγκεκριμένες επαγγελματικές επιλογές. Οι άλλοι, που θα φοράνε φόρμες και πρόχειρα ρούχα θα τους κοιτούν με δέος. Πέρα από αυτό, συνάδελφοι υπερασπίζονται την στολή, ως προετοιμασία των μαθητών για υπακοή στο μελλοντικό αφεντικό τους και στην πολιτεία.

Αυτό το τελευταίο συνδέεται με το πώς μερίδα εκπαιδευτικών δεν αντιλαμβάνονται το ρόλο τους ως ρόλο δασκάλου που θα αναπτύξει κριτικές ικανότητες στους μαθητές, παρά μόνο τις ικανότητες αυτές που θα τους καταστίσουν ικανούς αυλοκόλακες, γλείφτες και πειθήνιους στις όποιες προσταγές. Μέσα από την αμφισβήτηση προέκυψαν για την ανθρώπινη ιστορία σπουδαίες προσωπικότητες. Προσωπικότητες τέτοιες σπάνια υπάρχουν στις μέρες μας. Με το υπάρχον σύστημα είναι αμφίβολο αν αυτή η τάση θα αλλάξει και αν δεν θα έχουμε αναπαραγωγείς καταστάσεων, γνώσεων κτλ.

Τυχόν επιχειρήματα που θέλουν την στολή να λειτουργεί ως μέτρο ενάντια στην επίδειξη των κοινωνικών ανισοτήτων των μαθητών παρακαλώ ας αποφευχθούν. Σε μια κοινωνία που είναι φύσει άνιση, όπως λειτουργούν σήμερα τα πράγματα τουλάχιστον, και σε ένα σχολείο – κομμάτι αυτής της κοινωνίας, ένα παντελόνι κι ένα πουκάμισο δεν επαρκούν ούτε στο να τις καμουφλάρεις, πόσο μάλλον να αρθούν στα πλαίσια της σχολικής λειτουργίας.

Η υπόθεση των σχεδιαστών μόδας που θα καταθέσουν τη γνώμη τους για τη μαθητική στολή, θυμίζει την ιστορία με το πουλί που θα κάθεται στο κλουβί του, αλλά τουλάχιστον αυτό είναι από χρυσό.